Demir eksikliği tanısı nasıl konur?

Doktorunuz sizi muayene edeken konjuktiva dediğimiz göz kapağının iç kısmına bakacaktır. Burada gözle rahatlıkla görebileceğiniz damarlar bulunmaktadır. Eski doktorlar şimdiki gelişmiş teknikler yokken kansızlık tanısını buraya bakarak koyardı. Tecrübeli doktorlar kan değerini tetkik yapmadan konjuktivaya bakarak anlayabilirler. Ayrıca dil, avuç içi ve tırnaklara bakarak da kansızlık tanısı konabilir. Karın muayenesinde dalak büyüklüğü saptanabilir ancak uzun süre düzgün tedavi almamış demir eksikliği hastalarında dalak bir miktar büyük olabilir. Aşırı büyük dalak saptanırsa ileri inceleme gerekir.

Doktorunuz sizde demir eksikliğini araştırmak için bir çok tetkik isteyecektir. İlk olarak kan hemoglobin düzeyinizi belirleyecek olan hemogram veya diğer adıyla tam kan sayımı isteyecektir. Burada hgb düzeyinin düşük olması kansızlık anlamına gelir. Hct değeriniz de hgb değeri gibi düşük olarak gelecektir.  MCV miktarı kırmızı kan hücrelerinin boyutunu gösterir. Demir eksikliği olduğunda daha küçük kan hücreleri üretildiğinden normalden düşük olarak gelir. Kansızlığın miktarı doktorunuzun demir tedavisinin miktarını ve süresini değiştirecektir. Derin kansızlığı olan hastalarda tedavi süresi daha uzun olacaktır ve doktorunuz tedavi ile kansızlığınızın düzeldiğini görmek için sizi kontrole kısa bir zamanda çağırabilir. Tam kan sayımında demir eksikliği anemisi olan bir hastada Plt sayısı yani trombosit sayısı yüksek gelebilir. Bu kanın kanama durumunda pıhtılaşmasını sağlayan hücredir ama sayısı yüksek gelirse korkmayın. Demir eksikliği tedavisi ile çoğunlukla normal sayıya dönecektir.

Demir eksikliğini belirlemek için kan demir düzeyini ölçmek yeterli değildir. Hastalık sırasında da, çok az demir ilacı alsanız da normal gelebilir. Bunun dışında demir bağlama kapasitesi testinin yüksek olması vücudunuzun demir ihtiyacının arttığını gösterir. Yani vücudunuzun demire açlığını gösteriyor denebilir.  Hastalığa bağlı kansızlıkta ise demir bağlama kapasitesi düşer.

Ferritin en önemli testtir çünkü vücudunuzdaki demir deposunu gösterir. Normalin alt değerleri kadınlar için daha düşük değerlerde olsa da ferritin değeri 50’nin altında ise huzursuz bacak sendromu gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Hastalık durumunda ferritin olması gerektiği değerin üstünde gelebilir ancak geçici bir hastalık durumunda hastalık tedavi edildikten sonra gerçek demir deposunu gösterir. Yani eğer bir enfeksiyon geçirmiyorsanız ferritin değeri demir deponuzun ne kadar kaldığını gösteren en önemli sonuçtur.

Ayrıca vitamin B12 ve folik asit düzeylerinize de bakılacaktır. Her ikisinin eksikliği de kansızlık yapabileceği gibi özellikle beyin ve sinir hücreleri için önemlidir ve unutkanlık, ellerde ve ayaklarda uyuşmaya neden olabilir. Ayrıca D vitamini düzeyi de bakılabilir. D vitamini eksikliği kemik ağrılarına ve demir eksikliği benzeri şikayetlere neden olabilir.

Bazı hastalarda çarpıntı iştahsızlık, zayıflama, sinirlilik sadece demir eksikliğine bağlı olmayabilir. Tiroid bezinin fazla çalışıyor olması bu şikayetleri yapabilir. Tiroid bezi az çalıştığında ise halsizlik, unutkanlık, sürekli uyuma isteği ve saç dökülmesi olabilir. Bu nedenle doktorunuz sizden en azından bir kere bile olsa tiroid fonksiyon testlerini isteyebilir.

Sanıldığının aksine şeker hastalığı veya hipertansiyon kansızlık yapmaz ancak böbrek bozukluğuna neden olurlarsa veya enfeksiyon gelişirse kansızlık görülebilir. Bu nedenle diğer organların çalışmasını belirleyen testler başlangıçta istenmelidir. Enfeksiyon belirtisi var ise CRP düzeyi istenebilir.

Demir eksikliği tanısı nasıl konur?” üzerine 4 düşünce

  1. Zeynep

    Merhaba ,

    öncelikle çok faydalı siteniz için teşekkür ederim.

    Uzun zamandır demir eksikliğim vardı. Günde üç ferrum fort kullanıyordum şimdi ferrosanol kullanmaya başladım. Çok yoğun adet görüyorum . Adetten iki gün önce çıkan tahlilim :

    (Gerginlik yorgunluk ve huzursuzluk şikayeti ile gitmiştim doktora şubat ayında .)

    Demir bağlama 444

    ferritin 19

    demir 52

    hemoglobin ( şubatta 11 idi) şimdi 14

    bir de MCH diye bir değer var 35 çıkmış.

    Demir eksikliğimin durumu nedir acaba, nefes sorunu devam ediyor .

    1. aneminet-admin Yazar

      hgb değeri iyi yükselmiş. ferritin de yükselmiş ancak benim önerim ferritin değerini 50 ila 100 arasında tutaca şekilde demir tedavisine devam etmektir. kullandığınız demir ilacı üç değerlikli demir içerdiğinden etkili bir tedavi değildir. Bunun yerine 2 değerlikli bir ilaç ile devam etmeniz iyi olur. günde bir tane ile devam edip ferritin değeri 50’ye çıkınca sadece adet günlerinde birer tane devam edilmesi uygun olacaktır. yoğun adet kanamalarınız demir tedavisini kestikten sonra hızla depoların boşalmasına neden olur. tedaviye devam ettikçe daha iyi hissedeceksiniz. bu arada aşırı adet kanamanız nedeniyle bir kadın doğum uzmanına uğramanızı tavsiye ediyorum.

Bir cevap yazın