Demir eksikliği neden olur?

Aneminin toplumda en sık olarak kadınlarda görülmesinin nedeni kadınların adet görmesidir (diğer adları: Menstruasyon, Regl: Latincedir ve döngü anlamına gelir, Menarş: Yunancada men ve arkhe kelimelerinden gelir yani ay başlangıcı. Halk dilinde aybaşı, hastalanma, gibi adlarla anılır). Tüm kadınlarda adet ile vücuttan kaybedilen kan miktarı, adet gördüğü gün sayısı aynı değildir ve bu nedenle her kadında anemi miktarı da farklıdır. Kan vücuttaki demirin en önemli deposudur yani kan kaybı aslında vücut için çok gerekli olan demirin azalmasının en önemli nedenidir. Sadece yeterli beslenme vücut demirinin normal olması için yeterli değildir. Adet gören bir kadının demir deposu yeterliyse kemik iliği hızlı bir şekilde kan üreterek yerine koyar ama yeterli değilse kan üretimi azalır ve anemi oluşur. Kemik iliği, kan hücrelerimizin genç halde kalmasını sağlamak için her gün ve her saat üretim yapar bu nedenle demire sürekli ihtiyaç duyar.

Diğer en sık sebep mide kanamasıdır. Özellikle baş ağrısı, bacak ağrısı, gibi şikayetlerle sık ağrı kesici kullanılması midenin kendini kendi asidinden korumasını bozar ve mide ülserlerine neden olabilir. Bu durumda bariz veya gizli şekilde kanamalar olur. Demir ilacı almadığı halde gaitanın (büyük abdest) siyah olması durumunda mide kanaması olabileceği akılda tutulmalıdır. (Demir ilacı alanlarda gaita siyah olabilir). Hemoroid (basur) kanamaları da az da olsa sürekli olduğunda kanama nedeni olabilir. Doktorunuz ağır kansızlık durumu olduğunda veya uygun demir tedavisi ile kan değerinde istendiği kadar yükselme saptayamazsa mide ve kalın barsak incelemesi için endoskopi ve kolonoskopi isteyebilir. Özellikle demir ilacı almadığınız halde gaitanın siyah olması erken zamanda endoskopi ve kolonoskopi yapılmasını gerektirir.

Adet görmeyen yani menapoza girmiş kadın hastalarda ve tüm erkek hastalarda mide veya kalın barsak incelemesi yapılmalıdır. Sadece mide ülseri değil mide veya kalın barsak kanseri de demir eksikliği anemisi nedenidir. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi için bu tetkiklerden kaçınılmamalıdır.

Bazı genç hastalarda barsakların düzgün çalışamaması nedeniyle yiyeceklerdeki demir kana karışmaz. Kan kaybı hiç olmasa bile demir eksikliği olabilir.  Vitamin eksikliği de görülebilir. Uzun süre tanı konmayan bu hastalarda boy kısalığı, kilo alamama gibi durumlar görülebilir. En sık görülen hastalık Çöliyak hastalığıdır.  Özellikle buğdayda bulunan gluten adındaki protein barsaklarda alerjik bir durum yaparak barsakların düzgün çalışmasını bozar. Sürekli ishal veya karın ağrısı yaşıyor olabileceği gibi hiçbir şikayet yapmayabilir. Tanısı mide endoskopisi ile biyopsi ve bazı kan tetkikleri ile konur. Tanısı konduktan sonra mutlaka buğday gluteni içeren maddeler tüketmemelidir. Glutensiz diyet ile barsaklar tamamen düzelir ise demir veya vitamin eksikliği de düzelir. Bu hastalarda ilk tedavi serum ile demir tedavisi olabilir ancak ağır demir eksikliği yoksa sadece diyete uyması yeterlidir. Glutensiz diyet yapmak zordur ancak glutensiz un ile yapılmış yiyecekler mevcuttur.

Daha önce mide ülseri nedeniyle mide ameliyatı olmuş olan hastalarda da daha sonra demir eksikliği anemisi sıklıkla görülür. Bu hastalarda demir ilaçları işe yaramayabilir. Bu durumda serumla demir tedavisi verilmelidir.

Böbrek taşına bağlı idrarda kanama uzun süre devam ederse de demir eksikliği görülebilir.

Vejeteryan olan hastalarda demir ihtiyacı normal yiyeceklerle yeterince karşılanamaz. Bazı et dışı gıdalarda demir yüksek miktarda olsa da yeterince iyi emilemediğinden bu hastaların ek demir takviyesi alması uygun olacaktır.

Gebe olan kadınlarda çocuğun vücudunun da kan üretimi için gereken demiri annenin sağlaması gerekir. Bu nedenle demir ihtiyacı artar. Gıdalar ile bu ihtiyacı karşılamak zor olacağından doktorunuz size tablet olarak demir ilacı verebilir. Gebelikte kullanımı kesinlikle uygundur ve kullanmaktan korkmayınız. Süt emzirirken de demir ilacı almanız çocuğun gelişimine katkıda bulunur. Sizin demir deponuz düşükse çocuğunuzda da demir eksikliği görülür.

Demir eksikliği neden olur?” üzerine 2 düşünce

  1. Yasemin Arslan Tabakoglu

    Hocam,
    Ferritin degerim 2’ye düştüğü icin tedaviye basladik sizinle. Sitenizi okudum. Ve demir eksikliginin nedeni hakkinda konusmadigimizi fark ettim. Yillardir bagirsaklarim duzensiz calisir. Acaba bagirsaklar icin bir tetkik yaptirmam gerekir mi? Gerekiyorsa nasil bir tetkik yaptirmaliyim?

    Simdiden tesekkurler

    1. aneminet-admin Yazar

      genelde adet gören genç kadınlarda demir ilaçlarıyla iyi yanıt alınıyorsa ileri tetkik gerekli değildir. ancak yeterli yanıt alınamıyorsa veya adet miktarına göre beklenenden daha fazla kansızlık varsa yani hgb değeri çok düşük ise mide ve bağırsak incelemesi yapılabilir.

Bir cevap yazın